Кәсіподақтар Федерациясы Халықаралық Еңбек Ұйымымен бірге: «Қазақстан Республикасы кәсіподақтарының еңбекақы мәселелері бойынша ұстанымын әзірлеу» тақырыбындағы жобаны ұсынды.
Іс-шараға Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Гүлнар Жұмагелдиева, ХЕҰ еңбеккерлер қызметі жөніндегі бюросының аға маманы Рафаел Пилс, ХЕҰ Шығыс Еуропа және Орталық Азия бойынша бюросының еңбеккерлер қызметі жөніндегі бас маманы Гоча Александрия, кәсіподақ жетекшілері мен Республикалық кәсіподақ ұйымдарының, ҚРКФ мүше ұйымдарының өкілдері, зерттеу авторлары – халықаралық сарапшы Харри Талига және ұлттық сарапшы Саруар Кенжеболат қатысты.
Кездесуді аша отырып, Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Гүлнар Жұмагелдиева жобаның көрсетілімі ағымдағы жылдың 23 шілдесінде өткен «Қазақстан Республикасындағы еңбекақы төлеу жүйесі: мәселелері мен жетілдіру келешегі» тақырыбындағы халықаралық дөңгелек үстелдің нәтижесі екенін еске салды.
Ол ең алдымен біздің елдегі ең төменгі жалақыны көтеру мәселесіне тоқталды.
«Айта кету керек, кәсіподақтар үшін маңызды оқиға – Қазақстан Президентінің халыққа Жолдауында 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап ең төменгі жалақының деңгейін 42,5 мыңнан 60 мың теңгеге көтеру туралы айтқан бастамасы болды. Бұл мәселені кәсіподақтар бірнеше жылдан бері көтеріп келеді. Келесі қадам – ең төменгі жалақы мөлшерін белгілеу өлшемдерін анықтау бойынша әлеуметтік әріптестердің бірлескен жұмысы», – деп атап өтті Гүлнар Жұмагелдиева.
Бұл ретте ол талдау нәтижелері кәсіподақтарға ХЕҰ-ның №131 Конвенциясын ратификациялау, жалақының жыл сайынғы индексациясын құру және жалпы ХЕҰ ұсынымдарына негізделген жалақы жүйесін жетілдіру сияқты мақсаттарға жетуге көмектесетініне сенім білдірді.
ХЕҰ Шығыс Еуропа және Орталық Азия бойынша бюросының еңбеккерлер қызметі жөніндегі бас маманы Гоча Александрия өзінің сөзінде бұрынғы талқылаулардың тиімділігін атап өтті, соның негізінде бүгінде кәсіподақтардың ұстанымы құрылды.
«Қазақстандық кәсіподақтардың республикалық бірлестіктері үшін ең төменгі жалақы мөлшерін белгілеу мен анықтау тәртібіне қатысты ортақ ұстанымды қорғау өте маңызды. Мен Қазақстан Республикасының кәсіподақтары ұлттық диалогта бір тарап ретінде әрекет етеді және сол арқылы ХЕҰ-ның пандемиялық дағдарысты жақсы болашаққа іргетас құру үшін қолдану қажет деген кеңесін қолдайды деп сенемін», – деді Гоча Александрия.
«Қазақстан Республикасы кәсіподақтарының еңбекақы мәселелері бойынша ұстанымын әзірлеу» жобасының негізгі аспектілерін халықаралық сарапшы Харри Талига мен ұлттық сарапшы Саруар Кенжеболат ұсынды.
Зерттеу авторлары талдау кәсіподақтарға жалақы мәселелері бойынша жаңартылған ұстанымды әзірлеу бойынша идеялар мен дәлелдер ұсынуға арналған – ең төменгі жалақыны да, тарифтік ставкаларды да, ұжымдық келіссөздер нәтижесінде жалақыны көтеруге арналғанын атап көрсетеді.
«Жоба жұмысшыларға олардың еңбегімен жасалатын неғұрлым әділетті әлеуметтік байлықты қамтамасыз етуге бағытталған. Ең төменгі жалақыны көтеру – бұл бірреттік әрекет емес, бұл кәсіподақтардың белсенді қатысуымен жүретін ұзақ процесс», – деді Харри Талига.
Оның айтуынша, ХЕҰ-ның №131 Конвенциясын ратификациялау жалақының ең төменгі мөлшерін анықтаудың және оны үнемі арттыру арқылы ұсынылатын ең төменгі жалақының деңгейіне жетудің үшжақты тәртібін белгілеу үшін қажет.
Ұлттық сарапшы Саруар Кенжеболат өз кезегінде Президенттің Қазақстан халқына Жолдауында айтылған бастамаларына тоқталды.
«Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ең алдымен қазақстандықтардың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған бірқатар қосымша бастамаларды жариялады: ең төменгі жалақыны 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап 42 500 теңгеден 60 000 теңгеге дейін көтеру, бұл өз кезегінде 1 миллионнан астам халықтың әл-ауқатын арттыруға көмектеседі; Мемлекет 2022 жылдан 2025 жылға дейін жыл сайын мәдениет қызметкерлерінің, мұрағатшылардың, кітапханашылардың, техникалық қызметкерлердің, жүргізушілердің және мемлекеттік қызметшілердің басқа санаттарының жалақыларын орташа есеппен 20%-ға арттырады, бұл 600 000 қазақстандыққа тікелей әсер етеді», – деді Саруар Кенжеболат.
Ол 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап ең төменгі жалақының қазіргі деңгейден 41%-ға өсетінін түсіндірді.
Ұлттық сарапшы ең төменгі жалақыны белгілеу механизмін заңнамалық реттеуге де назар аударды.
«Кәсіподақтардың рөлін атап көрсете отырып, Еңбек кодексінде әлеуметтік әріптестермен кеңесу қажеттілігін белгілеу қажет», – деді ол.
Кездесу барысында Кәсіподақтар федерациясының, Қазақстан еңбек конфедерациясының, «Аманат» Қазақстан кәсіподақтары қауымдастығының өкілдері ұсынылған жоба бойынша пікір алмасты.
Қорытындылай келе, Гоча Александрия ҚР Кәсіподақтар федерациясының жалақы мәселелері бойынша жұмысының уақтылы және тиімділігін атап өтті.
Сонымен қатар, зерттеу авторлары жүргізген талдаудың жоғары сапасы атап өтілді.
Сонымен қатар, Гоча Александрия келіссөздер процесінде кәсіподақтардың рөлін күшейту қажеттігіне тоқталды.
«Жалақының өсуі, басқалармен қатар, кәсіподақтардың келіссөз жүргізу қабілетіне байланысты. Келіссөз жүргізу күші – еңбек дауларын шешудің тиімді құралы», – деп қосты Гоча Александрия.
Қорытындылай келе, Гүлнар Жұмагелдиева жалақы саласындағы әлеуметтік әріптестіктің барлық тараптарының одан әрі жұмысын құру тұрғысында әзірленген зерттеулердің маңыздылығына тоқталды.
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының медиа орталығы