Әлеуметтік әріптестік – табысты еңбектің кепілі

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінде мәдениет, мұрағат, cпорт және туризм салаларындағы әлеуметтік әріптестік және әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі Cалалық комиссияның отырысы өтті.
Оған Мәдениет, спорт, туризм және ақпарат қызметкерлерінің салалық кәсіподағының төрайымы Светлана Иманқұлова, сала заңгері М. Башарова және Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Қызылорда, Павлодар облыстары филиалдарының төрағалары мүшелері ретінде қатысты.
Салалық комиссия төрағасы – ҚР МСМ аппаратының басшысы Ж. Ахметовтың басшылығымен мәдениет, спорт және дене шынықтыру, туризм индустриясы, мұрағат істері және құжаттаманы басқару комитеттерінің төрағалары 2021-2023 жылдарға арналған Әлеуметтік әріптестік туралы Салалық келісімде көзделген міндеттемелерді іске асыру бойынша, оның ішінде бір жыл ішінде келіп түскен ресми сауалдар бойынша орындалу барысы туралы есеп берді.
Тармақтар бойынша барлық ұсыныстар мен ескертулер, оның ішінде қолданыстағы Салалық келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу бөлігінде талданды.
Салалық кәсіподақтың бақылауындағы басты мәселе-жалақының өсуі. Мемлекет Басшысының тапсырмалары шеңберінде республикалық Мәдениет және мұрағат ұйымдары қызметкерлерінің жалақысы 50% – ға, ал өңірлік қызметкерлердің жалақысы 35% – ға өсті. 2022 жылдан бастап мәдениет және мұрағат ұйымдары қызметкерлерінің жалақысын барлық санаттар үшін (A, B, C, D) 2025 жылға дейін орташа есеппен 20% – ға арттыру көзделген.
Базалық лауазымдық жалақыны қайта қарау және толық жою және оны ең төменгі жалақы көрсеткішіне ауыстыру туралы мәселе Халықаралық еңбек ұйымының №131 Конвенциясын ратификациялаумен қатар Қазақстан Республикасының Үкіметі деңгейінде қаралуға тиіс. Бұл бағытта ҚР Кәсіподақтар федерациясы және оның барлық мүшелік ұйымдары, соның ішінде Мәдениет, спорт, туризм және ақпарат қызметкерлерінің Салалық кәсіподағы белсенді жұмыс істеуде.
“Ұлттық” мәртебесі бар мәдениет ұйымдары қызметкерлерінің жалақысы 75% – ға артты. Бұл ретте “Академиялық” мәртебесі бар мәдениет мекемелеріне 1,73 арттыру коэффициентін қайтару көзделмеген. Жалақының өсуі келесі – “Ұлттық”жоғары мәртебеге ие болған кезде ғана мүмкін болады.
Бірнеше жыл бойы Салалық кәсіподақ мәдениет қызметкерлерінің өтініштері негізінде сұраған “ҚР Халық әртісі” атағын қайтару да оң шешімін тапты.
Сондай-ақ мәдениет саласындағы мемлекеттік стипендия 55айлық есептік көрсеткіштің еселенген мөлшеріне дейін ұлғайтылды.
Дене шынықтыру мұғалімдеріне сабақтан тыс спорттық сабақтар жүргізгені үшін базалық лауазымдық жалақының 100% мөлшерінде қосымша ақылар енгізілді (республикада 25 994 дене шынықтыру мұғалімі). Басшылық жасағаны үшін, оның ішінде жас мамандарға қосымша төлемдер жоспарлануда. Сонымен қатар, бастаушы мамандарға 200 мың теңгеден төмен емес жалақы белгілеу жоспарлануда. Бұл қосымша төлемдер тек аймақтық дене шынықтыру және спорт мекемелері үшін қарастырылған.
Жаттықтырушы-оқытушылар үшін жалақы 1,75 есеге артады. Бұл ретте Салалық кәсіподақтың жаттықтырушы-оқытушыларға жүктемені 24-тен 18 сағатқа дейін, ал сабақ уақытын 40 минутқа дейін төмендету туралы ұсынысы енгізілді.
Спорт және дене шынықтыру саласындағы әлеуметтік қолдау шаралары ретінде ҚР азаматтары болып табылатын Олимпиадалық, Паралимпиадалық және Сурдолимпиадалық ойындардың чемпиондары және (немесе) олимпиадалық спорт түрлері бойынша Әлем чемпиондары атағын жеңіп алған спортшыларға және олардың кемінде 20 жыл еңбек өтілі бар жаттықтырушыларына жоғары спорттық ойындары үшін өмір бойы материалдық қамтамасыз ету төлемдері 4 есе ұлғайтылды нәтижелері – 24 АЕК – тен 100 АЕК-ке дейін. Осы жобаны іске асыруға 2022-2024 жылдарға 1 295 610 мың теңге, оның ішінде 2022 жылға – 428 259 мың теңге бөлінді.
Нұсқаушы-спортшы ретінде жалақы алатын спортшылардың штат саны 1000-нан 3000 бірлікке дейін ұлғайтылды.
Халықтың табысын арттыру жөніндегі кешенді жоспар шеңберінде спорт төрешілерінің жалақысы 20% – ға өсті. Бұл өсу кезең-кезеңімен жүреді, 2024 жылға қарай 100% жетеді деп күтілуде.
Допингке қарсы зертхана, Ұлттық допингке қарсы орталық, Республикалық спорт жөніндегі оқу-әдістемелік орталық қызметкерлерінің, сондай-ақ спортты дамыту дирекциясының жаттықтырушыларының жалақылары 2 есеге артты.
Сондай-ақ, ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің №1053 бұйрығына спорт мекемелерінің медицина қызметкерлерінің демалысының ұзақтығын ұлғайту бойынша өзгерістер енгізіледі.
Спорт мекемелерінің медицина қызметкерлерінің жалақысын арттыру үшін барлық РМҚК-ны ШЖҚ-ға айналдыру жоспарлануда, онда алынған пайдадан жұмыс берушілер жалақыны көтеруге мүмкіндік алады.
Еңбек қызметі зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайларымен байланысты театрлардың, цирктің және басқа да мәдениет мекемелерінің қызметкерлері үшін жақсы жаңалық-олардың мамандықтары өндірістер, цехтар, кәсіптер мен лауазымдар тізіміне, ауыр жұмыстардың, зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайлары бар жұмыстардың тізіміне енгізілетін болады, сондай-ақ ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің №1053 бұйрығына сәйкес жұмыс жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығына, жыл сайынғы қосымша ақылы еңбек демалысына және еңбекақы мөлшерінің жоғарылауына құқық береді.
Салалық кәсіподақтың ұсынысы бойынша білім беру бөлігінде цирк әртістері үшін біліктілік сипаттамаларын қайта қарауға қатысты министрлік жаңа редакцияда үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірледі, онда талаптар кеңейтілді: біліктілігі жоғары деңгейдегі, жоғары, I, II санаттағы және санаты жоқ маман үшін – “педагогикалық ғылымдар” (музыкалық ғылымдар) немесе ” өнер “және” гуманитарлық ғылымдар ” (өнер).бағыттары бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім талап етіледі. Қолданыстағы норма “өнер” және (немесе) “гуманитарлық ғылымдар” саласында жоғары гуманитарлық білімнің болуын талап етеді, бұл Қазақстанда жоғары цирктік білім алу мүмкіндігінің болмауына байланысты санат алуды және оны арттыруды қиындатады. Цирк қызметкерлері үшін “Дарын”ерекше номинациясы бекітілді.
Цирк әртістері мен театрлары және филармониялардың рухани музыканттары үшін зейнеткерлік жасты төмендету бойынша министрлік “Мәдениет туралы Заңға”тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша жұмыс жүргізуде.
Қазақстандық кітапхана одағы жеке әзірлеген “Кітапхана ісі туралы заңы” ҚР Парламенті Мәжілісінің қарауына берілді.
Мұрағат ісінің қызметкерлері үшін кәсіби стандарт әзірленді, оның егжей-тегжейлерімен ҚР МСМ сайтында танысуға болады. Сондай-ақ “Мұрағат саласының үздігі”жеке белгісі белгіленді. № 1193 Қаулыға зиянды және ауыр еңбек жағдайлары үшін 25% қосымша ақы төлеу бөлігінде өзгерістер енгізіледі, бұл туралы мәселені Салалық кәсіподақ 10 жылға жуық көтерді. Сондай-ақ, МСМ 139-баптың 9-тармағына өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша жұмыс жүргізілетін болады, оған ауылдық жерлерде еңбек қызметін жүзеге асыратын мұрағат қызметкерлері де кіреді, ол үшін жергілікті бюджеттен 25% қосымша ақы көзделген.
Салалық кәсіподақ 20 және одан да көп жыл үздіксіз өтілі бар қызметкерлерді аттестаттаудан босату туралы ұсыныс енгізген аттестаттау бөлігінде министрлік бұл мәселені барлық тармақтар бойынша бірлесіп пысықтауды және Салалық келісімде бекітуді қажет деп санайды. Алайда, Салалық комиссияның барлық мүшелері заңдарды білуге арналған аттестаттау мәселелерінің теориялық бөлігін Мәдениет саласының қызметкерлері (балет, театр, цирк, филармония әртістері) өздерінің кәсіби шеберліктерін көрсететін кәсіптік жарамдылықты практикалық аттестаттауға ауыстыру қажет деп келісті.
“Кәсіподақтар туралы Заңның” 25 – бабының мәселесі бойынша-кәсіподақтар қызметінің кепілдігі туралы, атап айтқанда, 3-тармақ, мұнда “келісімдерде немесе ұжымдық шартта көзделген жағдайларда жұмыс беруші кәсіподаққа мәдени-бұқаралық және дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстарын ұйымдастыруға ақша аударады” тараптар осы бап мәдениет және спорт саласында ол іс жүзінде жұмыс істемейді деген қорытындыға келді. Салалық комиссияның мүшелері МСМ тарапынан ҚР Үкіметіне осы тармақты іске асыру үшін қаражат бөлу туралы ұсыныс енгізеді.
Сондай-ақ, Салалық кәсіподақ комиссиясының мүшелері кәсіподақ мүшелері, сала қызметкерлері үшін министрліктен бөлінетін наградалар санын кәсіби және мемлекеттік мерекелерге көбейту қажеттігін атап өтті.
Отырыс соңында барлық тараптар сындарлы диалогтың сапасына толық қанағаттанушылықтарын білдіріп, қойылған мәселелерді шешудің тиімділігі бірнеше есе артатын өзара іс-қимылдың маңыздылығын атап өтті. Әлеуметтік әріптестік институтын және Салалық комиссияның рөлін нығайту үшін тоқсанына бір рет отырыстар өткізу туралы шешім қабылданды.