7 қазан, жұма күні Алматыда Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы Халықаралық еңбек ұйымымен бірлесе ұйымдастырған Орталық Азия елдері кәсіподақтарының аймақтық конференциясы барысында еңбек нарығын әрі қарай дамыту және экономикаларды цифрландыру жағдайында лайықты еңбекті қамтамасыз ету бойынша аймақтағы кәсіподақ ұйымдарына арналған ұсыныстар әзірленді.
Конференцияның екінші күнінде халықаралық сарапшылар мен Ұлттық кәсіподақ орталықтарының өкілдері кәсіподақ ұйымдарының қызметінен бірегей жағдайларды қарастырып, экономиканың жаңа салаларында кәсіподақ қозғалысын дамыту стратегияларын ұсынды.
Халықаралық сарапшылар – «Жұмыскерлерге көмек көрсететін заңгерлердің халықаралық желісінің (ILAW)» еуропалық бөлімшесінің басшысы Тамар Габисония және Бішкек кеңсесінің «Ынтымақтастық» орталығының зерттеушісі Евгения Ли аймақтағы, оның ішінде Қазақстандағы платформалық экономиканы дамыту жағдайы туралы өз көзқарастарымен бөлісті. Олардың пікірінше, аймақта жаңа технологиялар дамыған сайын кәсіподақтарға бірігу қажеттігін түсінетін цифрлық платформаларда жұмыс істейтін жұмыскерлер саны артып келеді.
UNI SCORE Жаһандық кәсіподақ департаментінің директоры Гиедре Лелут конференцияға қатысушыларға трансұлттық компаниялардағы жұмыскерлердің мәселелері және экономиканың жаңа секторлары туралы кейстер туралы айтып берді. UNI жаһандық кәсіподағы бүкіл әлем бойынша жеке компаниялардағы 20 миллион жұмыскерді біріктіреді. Спикер кәсіподақтардың алдындағы маңызды міндет – цифрлық экономиканы дамыту жағдайында өз қызметін мүмкіндігінше тез бейімдеу, өйткені бүкіл әлем бойынша платформалық жұмысқа тартылған ондаған мың адамның еңбек құқықтарын қорғауға мүмкіндігі жоқ екенін атап өтті.
Цифрлық платформа қызметкерлерін кәсіподақ ұйымдарына біріктіру мәселесі тақырыбын жалғастырған ҚРКФ Әлеуметтік-экономикалық қатынастар және әлеуметтік әріптестік комитетінің төрағасы Сәруар Кенжеболат ұлттық заңнамаға өзгерістер енгізу қажеттігін атап өтті.
«Заңнамаға өзгертулер енгізу платформа қызметкерлерінің кәсіподақтар құру құқығын, оның ішінде олардың құқықтары мен мүдделерін қорғау, келіссөздер жүргізу, келісімдер мен ұжымдық шарттар жасау мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін қажет. Олар салалыққа бірігуі мүмкін. Жергілікті кәсіподақтар, кәсіптік қоғамдық бірлестіктер құру. Ол үшін кәсіподақ ұйымдарын құру үшін қызметкерлердің нақты санаттарын анықтап, платформалық жұмыспен қамту саласында әлеуметтік әріптестікті дамытуға консультативтік қолдау көрсету қажет», – деп Сәруар Кенжеболат ҚР Кәсіподақтар федерациясының ұсыныстарын жеткізді.
Тәжікстан өкілі, мемлекеттік мекемелер, қоғамдық банктер қызметкерлері кәсіподағының республикалық комитетінің төрағасы Наргис Назарзода Тәжікстанда платформалық жұмыспен қамту да салыстырмалы түрде жаңа сегмент екенін және әзірге ол үшін нақты анықтамалар да, нормативтік-құқықтық база да жоқ екенін атап өтті. Оның айтуынша, сандық платформалар, жұмыскерлер мен үкіметтер арасындағы нормативтік реттеу мәселелері бойынша жаһандық әлеуметтік диалогты және ынтымақтастықты дамыту өте маңызды, уақыт өте келе бірқатар мәселелерді шешудің тиімді және дәйекті тәсілін әзірлеуге мүмкіндік береді.
Ал, Өзбекстан Федерациясы аппараты қызметкерлерінің әлеуметтік-экономикалық мүдделерін қорғау бөлімінің жетекшісі Махмуджон Исаев бейресми және стандартты емес жұмыспен қамтудың проблемалық мәселелерін талқылауға республикалық және аумақтық үшжақты комиссиялар аясында әлеуметтік әріптестіктің барлық тараптарын тарту қажет деп санайды.
Қырғызстанның тау-кен металлургия кәсіподағы Орталық комитетінің төрағасы Эльдар Таджибаев цифрлық платформаның бейресми жұмыс істейтін қызметкерлері арасында белсенді ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізудің маңыздылығын атап өтті.
Өз кезегінде Түркіменстан кәсіподақтары ұлттық орталығы төрағасының орынбасары Сапар Атабердиев кәсіпорындарда цифрлық үдерістерді кеңейту және енгізу жаңа технологиялық жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді, сонымен қатар дәстүрлі жұмыс орындарында істейтін жұмыскерлерді босатуға сылтау болып отыр. Оның пікірінше, бұл адамдар үшін жауапкершілік тек кәсіподақтардың мойнында болмауы керек.
Халықаралық сарапшылар мен Ұлттық кәсіподақ орталықтарынан түскен ұсыныстарды талқылай келе, конференцияға қатысушылар өз ұсыныстарын айтты.
Ең алдымен, кәсіподақ көшбасшылары цифрлық платформалар жұмыскерлері мен жұмыс берушілердің құқықтық мәртебесін анықтау, сондай-ақ халықаралық стандарттарды, мүмкін болса, Халықаралық еңбек ұйымының платформалық жұмыспен қамту туралы жаңа конвенцияларын әзірлеу қажет деп санайды. Сонымен қатар, платформа жұмыскерлері мен цифрлық платформалардың өздері туралы деректер банкін құру, сондай-ақ ұлттық деңгейде платформалық жұмыспен қамтуды және оған қатысушыларды реттейтін заңдарды қабылдау және оларды әлеуметтік диалогқа тарту қажет.
Конференцияға қатысушылар алдында сөйлеген сөзінде ACTRAV/ХЕҰ Еңбеккерлер қызметі бюросының директоры Мария Хелена Андре аймақтық кәсіподақ орталықтарын біріктірудің маңыздылығын атап өтті.
«Конференцияның негізгі нәтижелерінің бірі Орталық Азия елдерінің кәсіподақтар кеңесі мүшелерінің бірігуі болды. Халықаралық еңбек ұйымы ОАЕКК аясында аймақтың Ұлттық кәсіподақ орталықтарымен өзара әрекеттесу және қолдау көрсетуді жалғастыруға ниетті. Ұлттық кәсіподақ орталықтарына – Кеңес мүшелеріне әлеуметтік әріптестіктің берік және тиімді тарабы болуға тілеймін», – деді ACTRAV/ХЕҰ Еңбеккерлер қызметі бюросының директоры.
Конференция жұмысын қорытындылай келе, Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин халықаралық сарапшыларға, Ұлттық кәсіподақ орталықтарынан келген әріптестерге және Халықаралық еңбек ұйымының өкілдеріне форум аясындағы бірлескен жемісті жұмыс үшін алғысын білдірді және ОАЕКК жақын арадағы жоспарларын белгіледі.
«Мен Кеңесті құрудың басында бірге болған Өзбекстан мен Тәжікстандық әріптестеріме алғыс айтамын. Орталық Азия елдерінің кәсіподақтар кеңесі өтті және дами береді. Ол құрылған сәттен бастап бір жылдың ішінде біз аймақтық білім беру хатын құру бастамасын жүзеге асыра алдық – Ташкентте Еңбек және әлеуметтік қатынастар академиясы құрылды. Екі апта бұрын Кеңес жаңа мүшелермен – Қырғызстан мен Моңғолия ұлттық кәсіподақ орталықтарымен толықты. Жақын арада біз аймақтық әлеуметтік-еңбек саласындағы өзекті мәселелерді шешу, оның ішінде платформалық жұмыспен қамту мәселелері бойынша ынтымақтастықты нығайтуға ниеттіміз. Біз бір-бірімізге қолдау көрсете отырып, аймақ үшін барлық ортақ сын-тегеуріндерді бірге жеңеміз. Біздің күшіміз – бірлікте!», – деп атап өтті Сатыбалды Дәулеталин конференция жұмысын аяқтай келе.
Осы ретте, аймақтық конференция аясында Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин аймақтағы Ұлттық кәсіподақ орталықтары делегацияларының басшыларымен бірқатар екіжақты кездесулер өткізді. Түркіменстан кәсіподақтары ұлттық орталығы төрағасының орынбасары Сапар Атабердиевпен әңгіме барысында Қазақстан мен Түркіменстан кәсіподақ орталықтарының екіжақты ынтымақтастығы мәселелері, сондай-ақ Түрікменстан кәсіподақтарының Орталық Азия елдері кәсіподақтарының Кеңес қызметіне бірігу жоспарлары талқыланды.
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин мен Моңғолия Кәсіподақтар конфедерациясының Төрағасы Эрдэнэбата Сухбаатараның екіжақты кездесуінің қорытындысы бойынша ұлттық кәсіподақ орталықтары арасында екі ел еңбекшілерінің құқықтары мен мүдделерін бірлесіп қорғау бойынша ынтымақтастықты нығайту жөніндегі Келісімге қол қойылды.
Сонымен қатар, аймақтық конференция аясында ACTRAV/ХЕҰ Еңбеккерлер қызметі бюросының директоры Мария Хелена Андре ҚРКФ Атқару комитетінің бұрынғы шешіміне сәйкес Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының «Ынтымақтастық» медалімен марапатталды. Осылайша, ҚРКФ Мария Хелена Андренің халықаралық кәсіподақ ынтымағын дамыту мен нығайтуға, әлемдік кәсіподақ қозғалысы идеяларын таратуға, Қазақстан Республикасының ұлттық кәсіподақ орталығымен тығыз ынтымақтастыққа қосқан үлесін бағалады.
Еске салайық, бір күн бұрын Халықаралық еңбек ұйымы мен Орталық Азия елдерінің кәсіподақтар кеңесінің мүшелері арасында Алматы декларациясына қол қойылған болатын. Құжатқа сәйкес, ХЕҰ/ACTRAV және ОАЕКК ынтымақтастығы маңызды экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуге көмектесу және Орталық Азия аймағындағы экономикалық прогресті ынталандыру үшін ОАЕКК әлеуетін нығайтуға бағытталатын болады.
ҚРКФ медиаорталығы