Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары» атты Қазақстан халқына биылғы Жолдауында басталған саяси өзгерістер елдің әлеуметтік-экономикалық өмірін реформалаудың негізіне айналуы тиіс екенін атап көрсетті және азаматтарымыздың әл-ауқатын арттыруға тікелей қатысты бірқатар нақты шараларды ұсынды.
Қиыншылықтар «белді бекем буу» үшін берілмейді, керісінше, Мемлекет басшысы өз Жолдауында нақты атап өткен даму нүктелерін іздеу үшін жұмылуға және жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Қазақстан Президенті жариялаған жаңа экономикалық саясатты жүзеге асыру еңбек нарығының көптеген заманауи сын-қатерлеріне жауап болуы тиіс. Өз кезегінде экономиканың қарқынды дамуы отандастарымыздың лайықты өмір сүру және еңбек ету жағдайларын жасауға оң әсерін тигізеді.
Экономикалық өсуді миллиондаған отандастарымыздың еңбегінсіз елестету мүмкін емес, сондықтан әлеуметтік-еңбек саласының мәселелері елдің экономикалық көрсеткіштеріне пропорционалды түрде шешілуі керек.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың өнеркәсіптің көптеген жетекші салаларын, ауыл шаруашылығы мен қаржы секторларын, білім беру жүйесін, тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдық жобаларды дамыту бойынша алға қойған міндеттері еңбек нарығының дамуына және аталған салалардағы еңбеккерлердің әлеуметтік-экономикалық әл-ауқатына оң әсер ететіні сөзсіз.
Мемлекет басшысы еліміздің жаңа экономикалық бағдарының қағидаттары ретінде атап өткен әділдік, инклюзивтілік, прагматизм кәсіподақ қауымдастығының басымдықтарымен үндес.
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы үшін еліміздің екі миллион мүшесі – кәсіпорындар мен ұйымдар еңбеккерлерінің мүддесін қорғайтын ірі қоғамдық ұйым ретінде маңызды аспект – 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап ең төменгі жалақыны 85 мың теңгеге дейін көтеру мәселесі. Кәсіподақтар федерациясы азаматтардың экономикалық әл-ауқатының деңгейін арттыруға мүмкіндік ашатын бұл бастаманы қолдайды. Қолайлы жағдайда ең төменгі жалақының өсуі жалақының жалпы деңгейін көтеруге, сондай-ақ жасырын жалақыны көлеңкеден шығаруға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы еңбекшілердің мүддесін қорғаушы ретінде Мемлекет басшысының 2030 жылға дейінгі қауіпсіз еңбек тұжырымдамасын қабылдаумен өндірістік жарақаттану саласындағы өзекті проблемаларды шешу жөніндегі бастамаларын толығымен қолдайды. ҚРКФ өкілдері шығыннан еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғаудың тәуекелге негізделген моделіне көшуге бағытталған Тұжырымдаманы әзірлеуге тікелей қатысуда.
Соңғы бес жылдағы өндірістік жарақаттану динамикасы белгілі бір төмендеуді көрсетіп отырғанына қарамастан, жалпы алғанда, бұл саладағы жағдай күрделі болып қалуда. Жыл сайын біз өндірісте 200-ге жуық адамды жоғалтамыз, ал 1000-нан астам адам жарақат алады
Соңғы жылдары қалыптасқан еңбекті қорғауды басқарудың өтемақылық моделі тергеу нәтижелері бойынша бұрыннан болған жазатайым оқиғалардың реакциясына негізделген. Дегенмен, қазір бұл жүйенің әлеуеті таусылған деуге болады, цифрлық экономиканың күрделілігі жағдайында ол жұмыс істемейді. Біз өзгермелі ортада тез жауап беретін және әрекет ететін модельді қалыптастыруымыз керек. Осы тұрғыдан алғанда, жаңа Еңбек қауіпсіздігі тұжырымдамасы тәуекелге негізделген тәсілге сәйкес келеді.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істейтін жұмыскерлерді әлеуметтік қолдау мәселелері кезең-кезеңімен шешіліп келе жатқанына кәсіподақ қауымдастығы қуанбасқа болмайды. Кәсіподақтардың ұстанымы әрқашан айқын – мәселе зиянды еңбек жағдайында жұмыс істейтін жұмыскерлердің зейнеткерлік жасын қысқарту болды.
Мемлекет басшысының аталған санаттағы қызметкерлер үшін 55 жастан бастап зейнеткерлік жасқа жеткенге дейін арнайы әлеуметтік жәрдемақы енгізу жөніндегі шаралары – бұл мәселені шешуге бағытталған алғашқы оң қадам ғана.
Кәсіподақтар зейнет жасын қысқарту мәселесін қажетті әлеуметтік қолдаумен қоса кешенді түрде шешу керектігін бірнеше рет айтып келеді. Бүгінгі алғашқы қадамды Президент халыққа Жолдауында нақты көрсетіп берді.
Мемлекет басшысы айтқан қоғамымыздың маңызды проблемасы – кадрлардың, әсіресе, техникалық және жұмысшы мамандықтардың тапшылығы.
Кәсіподақтар федерациясы Мемлекет басшысының білім беру жүйесін еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып трансформациялау бойынша алға қойған міндеттерін қолдайды, өйткені, елдің кадрлық әлеуеті болашақ экономикалық өсімнің ең маңызды драйвері болып табылады.
Кәсіптік білім берудің бүгінгі таңдағы басты міндеті – оны әрбір нақты салада бүгінгі күннің талаптарын ескере отырып, заманауи шындыққа бейімдеу.
Бүгін біз Мемлекет басшысының өз аузынан кәсіподақтардың тағы бір бастамасы – платформалық жұмыспен қамтуды реттеу және платформа жұмыскерлерінің еңбек құқықтарын қорғаудың тиімді тетіктерін әзірлеу туралы қолдауын естідік.
Мемлекет басшысы атап өткендей, бүгінде бұл салада жарты миллионнан астам адам еңбек етеді, бірақ олардың еңбек құқықтары әлі де дұрыс қорғалмауда.
2021 жылы Кәсіподақтар федерациясы халықаралық сарапшылармен бірлесіп жұмыспен қамтудың стандартты емес нысандары, оның ішінде цифрлық және интернет-платформалар, өзін-өзі жұмыспен қамту және бейресми жұмыспен қамту түрлері басым секторлардағы әлеуметтік-еңбек қатынастарының құқықтық және практикалық ортасына зерттеу жүргізді. Біз жұмыспен қамтуды ресімдеуге және осы сала қызметкерлеріне лайықты еңбек жағдайларын жасауға жәрдемдесу бойынша ұсыныстар әзірледік және ел Үкіметіндегі әлеуметтік әріптестерге өз көзқарасымызды жеткіздік.
Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауы бүгінде мемлекет пен қоғам бірлесе әрекет ету керек деген ойды көрсетеді. Кәсіподақ мүшелері отандастарымен бірігіп, берекелі қоғам мен әділетті мемлекет құруға ниетті және дайын, бұл жолда тек билік ғана емес, еліміздің барша азаматтары жауапкершілікті сезінуі қажет. Басты мақсатқа жету – әділетті Қазақстанда өмір сүріп, еңбек ету, өсіп-өркендеу әрқайсымыздың жауапкершілігімізге байланысты.