Бүгін Қазақстан Кәсіподақтар күнін мерекелеу аясында Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының орталық аппаратында «Кәсіподақ құндылықтары – ұрпақтан ұрпаққа» атты салтанатты жиын өтті. 3 буын өкілдері – ардагерлер, кәсіподақ жетекшілері және Қазақстандағы ең ірі кәсіподақ бірлестігінің белсенді жастары қатысты.
Ұрпақтар кездесуін аша отырып, Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин кәсіподақтардың әлеуметтік-еңбек қатынастарын дамытудағы және қызметкерлердің еңбек құқықтарын қорғаудағы маңызды рөлін ескере отырып, 4 жыл бұрын Үкіметтің Қаулысымен 10 қазанда Қазақстан Республикасының Кәсіподақтар күні ресми түрде қабылданып және еліміздің мерекелік күндерінің тізбесіне енгізілгенін атап өтті.
Ол кәсіподақтардың қалыптасуына, дамуына және нығаюына қосқан елеулі үлесі үшін кәсіподақ қозғалысының ардагерлеріне алғысын білдірді.
“Кәсіподақтар федерациясы өз қатарында 23 салалық және 17 аумақтық кәсіподақ бірлестіктеріне біріктірілген 16 мың бастауыш кәсіподақ ұйымдарының өкілдерін – 2 миллионға жуық кәсіподақ мүшелерін біріктіретін елдің ең ірі қоғамдық ұйымы ретінде сақталып, әр түрлі тарихи кезеңдерден өтіп, дами алды.Сіздің күш-жігеріңіздің арқасында Кәсіподақтар федерациясы әлеуметтік-еңбек мәселелерін шешуде қозғаушы күшке және әлеуметтік серіктестіктің тең құқылы мүшесіне айналды.Кәсіподақтар федерациясы кәсіподақтардың даңқты дәстүрлерін – ынтымақтастық, қатыстылық, жасампаздықты сақтап, барлық ұрпақ кәсіподақтарының дәстүрлері мен жинақталған тәжірибесін құрметтейді”, – деп атап өтті Сатыбалды Дәулеталин.Қазақстанның кәсіподақ қозғалысының қалыптасу кезеңдерін еске ала отырып, ҚРКФ басшысы тарихтағы негізгі күндерді еске түсірді.
Осыдан тура 33 жыл бұрын Қазақ КСР Кәсіптік одақтар федерациясының -Қазақстан кәсіподақтар кеңесінің құқықтық мирасқорының құрылуы туралы Декларация қабылданды. Бұл күні Федерация мемлекеттік органдар мен партиядан тәуелсіздігін жариялады.
1992-1993 жылдары Кәсіподақтар алғаш рет Үкіметтен ең төменгі жалақы мен жас бойынша зейнетақыны ұлғайтуға және жаппай жұмыссыздықтың алдын алуға қатысты шешімдер қабылдауға қол жеткізді.
1993 жыл ҚР “Кәсіподақтар туралы” Заңының қабылдануымен ерекшеленді. Ол кәсіподақтарға дербес қызмет жүргізуге мүмкіндік берді.
Кейінгі жылдары Кәсіподақтар федерациясы әлеуметтік-еңбек саласындағы іргелі заң жобаларын әзірлеуге және ХЕҰ-ның бірқатар конвенцияларын ратификациялауға белсенді қатысты.
ҚР Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Кәсіподақтар федерациясының XXVI Съезде қабылданған 2020-2025 жылдарға арналған “Әділдік пен даму күші бірлікте”стратегиясы аясында атқарған қызметінің негізгі бағыттары туралы айтып берді.
“Біз өз бағытымызбен барлық мүше ұйымдардың жұмысындағы ашықтықты, тазалықты және бірлікті анықтадық.«Бастауыш кәсіподақ ұйымы жылы» деп жарияланған 2021 жылы «Қалың қалай, бастауыш ұйым?» атты республикалық акциясы кәсіподақтардың қатардағы мүшелеріне Кәсіподақтар федерациясының басшылығымен, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттарымен, мемлекеттік органдардың өкілдерімен және жұмыс берушілермен проблемалық мәселелерді тікелей талқылауға мүмкіндік берді.Акция аясында 23 мыңнан астам кәсіподақ мүшелерін қамтитын 1000-ға жуық бастауыш кәсіподақ ұйымдарына бару ұйымдастырылды.Кездесулерде 700 – ге жуық проблемалық мәселелер айтылды, олардың 80% – дан астамы оң шешім тапты”, – деді Кәсіподақтар федерациясының төрағасы.
Ол ҚРКФ өкілдері еңбек және кәсіподақ заңнамасын жетілдіру жөніндегі жұмыс топтарының мүшелері болып табылатынын айтты.
“Өткен жылы ғана ведомствоаралық комиссия аясында Кәсіподақтар федерациясы 35 заң жобасын қарауға қатысты. Еңбек дауларын шешу, кәсіподақтардың құқықтарын кеңейту, қоғамдық бақылауды күшейту, жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау, қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету және басқа да мәселелерді жетілдіруде бірқатар заң жобаларына ұсыныстар енгізілді”, – деп атап өтті Сатыбалды Дәулеталин.
Әлеуметтік әріптестік жылы аясында әлеуметтік-еңбек қатынастары мәселелері бойынша қызметкерлердің әл-ауқатын, мемлекеттің, жұмыс берушілердің және кәсіподақтардың өзара іс-қимылын жақсартуға бағытталған ауқымды іс-шаралар кешені өткізілді.
“2022 жылы біз мемлекет тарапынан маңызды шешімдер қабылдауға ықпал ете алдық – Ел Президентінің тапсырмасы бойынша Халықтың табысын арттыру бағдарламасы қабылданды, ең төменгі жалақы мөлшері ұлғайтылып, әлі күнге дейін өсуде. Кәсіподақтардың бастамасы бойынша Үкімет жалақыны индекстеуді қамтитын ең төменгі жалақы мөлшерін анықтау әдістемесін әзірлеуде”, – деді ҚРКФ төрағасы.
Федерация ағымдағы жылды «Қауіпсіз жұмыс жылы» аясында өткізіп жатыр және бүгінде ҚФР 2030 жылға дейінгі Қауіпсіз еңбек тұжырымдамасын әзірлеуге және қабылдауға қатысуда.
«Биліктің кәсіподақтарды тыңдауының мысалы ретінде өтемақы төлеуден еңбек қауіпсіздігін басқарудың тәуекелге негізделген моделіне көшу жөніндегі ұсыныстарымыз осы жобаға енгізілген», – деді Сатыбалды Дәулеталин.
Оның айтуынша, соңғы бірнеше жыл халықаралық қызметте де серпінді болып жатыр.
“Өткен жылдың қараша айында ҚР Кәсіподақтар федерациясы Халықаралық кәсіподақтар конфедерациясына толыққанды мүшелігін қалпына келтірді. Біз Халықаралық еңбек ұйымының серіктестерімен тығыз қарым-қатынас орнаттық. Осы жылдар ішінде біз ондаған бірлескен халықаралық конференциялар, семинарлар мен диалогтық кездесулер өткіздік. 2021 жылы Қазақстан, Өзбекстан және Тәжікстан ұлттық кәсіптік орталықтарының бастамасымен Орталық Азия елдерінің кәсіподақтар кеңесі құрылды, онда 2023 жылы біздің Федерация төрағалық етеді. Біздің бастамамыз бойынша арнайы ОАЕКК-нің жастар кеңесі құрылды. Биыл Қазақстанның, Әзірбайжанның, Түркияның және Өзбекстанның Ұлттық кәсіподақ орталықтары бірегей интеграциялық құрылым – Түркі елдерінің кәсіподақтар ұйымын құрды, онда қыркүйек айында Қазақстан Кәсіподақтар федерациясының басшысы Бас хатшы қызметіне сайланды”, – деп бөлісті Кәсіподақтар федерациясының төрағасы.
Әр түрлі ұрпақ өкілдеріне арнаған сөзінде ол кездесудің бұл форматы жастардың кәсіподақ қызметіне деген қызығушылығын арттыруға және жаңа жетістіктерге шабыттандыруға арналғанын атап өтті.
“Менің ойымша, жастардың бастамалары мен үлкен жолдастарымыздың тәжірибесі бізге кәсіподақ қауымдастығын одан әрі тиімді дамытуға мүмкіндік береді. Кәсіподақ жастарының рөлі-лайықты еңбек идеясының айналасында құрдастарын біріктіру. “Келешек” – кәсіподақтардың прогрессивті жастар құрылымы және біздің кадрлық әлеуетіміз”, – деп есептейді ҚРКФ басшысы.
Қазіргі уақытта Кәсіподақтар федерациясының құрамында 402 мыңға жуық жас белсенділер бар, бұл ҚРКФ жалпы санының 25% құрайды.
Сатыбалды Дәулеталин жастарды кәсіподақ бастамаларын ілгерілетуге, кәсіподақ қоғамдастығының үздік дәстүрлерін сақтауға және көбейтуге шақырды. Бұл мәселеде “30 еңбек елшісі” жастар жобасына ерекше рөл берілген.
Өз кезегінде “Келешек” ҚРКФ Жастар кеңесінің төрағасы Аян Сәлімгереев ҚР Кәсіподақтар федерациясының кәсіподақ жастар саясатының бес негізгі трендін атап өтті: жастардың әлеуметтік және экономикалық мәселелеріне шоғырлану; жастарды кәсіподақ қатарына тарту; волонтерлік; бейресми сектормен жұмыс істеу; қоғамдық-саяси процестерге және климаттың өзгеруі мен әділ энергетикалық ауысу мәселелеріне қатысуды арттыру.
Кездесуге қатысушыларды құттықтай отырып, ҚР Кәсіподақтар федерациясын 20 жылдан астам басқарған ҚРКФ құрметті ардагері Сиязбек Мұқашев, қазіргі таңда ҚРКФ-ның жоғары марапаты– “Кәсіподақ Даңқы” алқа иегері, Кәсіподақтар федерациясының басшылығына ұрпақтар кездесуін ұйымдастырғаны үшін алғыс айтты.
“Бүгін мұнда Қазақ КСР Кәсіподақтар федерациясының Білім туралы бірінші декларациясына қол қоюшылар қатысуда. Біз өткен жолға өкінбейміз. Сіздер кәсіподақ қауымдастығын дамытып, нығайта алдыңыздар. Заманауи кәсіподақ қозғалысының негізін құра отырып, жолымызды сипап өттік.Сол кезде біздің алдымызда “Үш “З” міндеті тұрды: жұмыспен қамту, заңдылық және жалақы. Бүгінгі таңда сіздерде заңдар, бағдарламалық жасақтама базасы және бейқам кәсіпқойлар мен белсенділердің үлкен әлеуеті бар. Мен қазіргі ұрпаққа Федерациямыздың алға басуы үшін алғыс айтамын”, – деп атап өтті Сиязбек Мұқашев.
Кәсіподақтар әңгімесін Кәсіподақтар федерациясын 2013-2017 жылдар аралығында басқарған ҚХР ардагері Әбілғазы Құсайынов жалғастырды.
Ол кәсіподақтар қызметіндегі бірнеше негізгі бағыттарды атап өтті.
“Өмір өзгеруде, жаңа толқын келді. Геосаяси дағдарыстар кезеңінде кәсіподақтар өз қызметін конфликтология тұрғысынан дамытып, қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықты сақтауға ерекше назар аударуы керек. Бүгінде Кәсіподақтар федерациясы Орталық Азия мен Түркі мемлекеттерінің кәсіподақ бірлестіктерінің мүшесі болып табылады”, – деп атап өтті Әбілғазы Құсайынов.
Оқу-ағарту, ғылым және жоғары білім қызметкерлері салалық кәсіподағының ардагері Майра Амантаева өз сөзінде ұрпақтар кездесуінің маңыздылығын атап өтті. Оның пікірінше, мұндай кездесулер барлық салаларда жас ұрпақ үшін ынталандырушы рөл атқарар еді.
Сонымен қатар, өңірлік кәсіподақтардың халықаралық компаниялардағы жұмыс тәжірибесімен кәсіподақ қозғалысының ардагері Түркпенбай Айжарықов бөлісті.
Ол жұмысшылардың мәселелерін шешуде халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өтті.
“Бастауыш кәсіподақ ұйымдарына ерекше назар аудару – кәсіподақтар қызметінің басты бағыттарының бірі”,- деп атап өтті өз кезегінде ардагер Сәрсенбай Мыңбаев.
Ол кәсіподақтың қатардағы мүшелеріне құқықтық көмек көрсететін ҚРКФ құрылған заң клиникасының айрықша маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ жас талантты кәсіподақ белсенділеріне Кәсіподақтар федерациясында тағылымдамадан өту мүмкіндігін қарастыруды ұсынды.
Бұған дейін ҚРКФ тексеру комиссиясын басқарған ардагер Балсұлу Наурызбаева Кәсіподақтар федерациясына кәсіподақ тарихына ұқыптылықпен қарап, ҚРКФ мұражайындағы құнды мұрағаттық құжаттардың сақталуына алғысын білдірді. Ол кәсіподақ жастарын өздерінің шығу тегін ұмытпауға шақырды.
Кәсіподақтардың аға буынының өкілі Владимир Жуков Федерацияның пайда болуындағы түбегейлі өзгерістерді ғана емес, сонымен қатар оның қызметінің барлық бағыттарындағы қарқынды дамуды атап өтті. Ол серіктестермен және жас ұрпақпен кездесу мүмкіндігі үшін ризашылығын білдірді.
Кезінде Қостанай облысының кәсіподақ орталығын басқарған Балбөпе Иртаева “Келешек” ҚРКФ жастар қозғалысы шамамен 15 жыл бұрын айтылған Қостанай жастарының бастамаларынан бастау алатынын атап өтті.Жас әріптестеріне арнаған сөзінде ол кәсіподақ құндылықтарының сақталуы – бірлік, әділдік және даму көп жағдайда ұрпақтар сабақтастығына байланысты екенін атап өтті.
Жас белсенділер өз кезегінде ардагерлердің естеліктеріне қызығушылықпен қарап, оларды өткен жылдардағы кәсіподақ тәжірибесі жігерлендірді. Мысалы, “Келешек” Павлодар жастар кеңесінің төрағасы, қалалық мәслихат депутаты Гүлзира Атабаева аға буын қызметіндегі гендерлік теңдікті сақтау мәселелерімен танысты.
Түркістан облысы бойынша “Келешек” жастар кеңесінің төрағасы Ерлан Жандарбеков ардагерлермен кездесу жас кәсіподақ жетекшілері үшін пайдалы акцияға айналғанын атап өтіп, кәсіподақ жастары одан әрі үдемелі іске асыру үшін бар күш-жігерін салатынына сендірді.
Салтанатты іс-шараны қорытындылай келе, Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин Кәсіподақтар күні қарсаңында осындай кездесулер еліміздің әр өңірінде өткенін айтып, оларды дәстүрге айналдыруды ұсынды.
“Кәсіподақ ұйымдары қызметінің негізгі бағыттарын іске асыруда біздің аға жолдастарымызды сарапшылар ретінде тартуды ұсынамын.Осы мақсатта біз “Ұрпақтар кеңесі” кеңесші органын құруға ниеттіміз, өйткені ардагерлеріміздің тәжірибесі біз үшін баға жетпес дүние. Өз тарапымнан Кәсіподақтар федерациясы ардагерлердің ұрпақтар сабақтастығы арқылы берген дәстүрлерін сақтауды, сондай-ақ жастар бастамаларын қолдауды, еңбек құндылықтарын жаңғыртуды және дамытуды мақсат етіп отырғанына сендіргім келеді. Біз үшін бұл-жұмыс орнындағы лайықты жағдайлар, лайықты еңбекақы және еңбек адамына әділ көзқарас”, – деп қорытындылады Сатыбалды Дәулеталин.
ҚР Кәсіподақтар федерациясының медиаорталығы