7 қараша, жұма күні ҚРКФ орталық кеңсесінде Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталиннің қатысуымен Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының 25 жылдығына арналған салтанатты іс-шара өтті. Елорда кәсіподақтарының форумына астаналық кәсіподақ қозғалысының дамуына елеулі үлес қосқан кәсіподақ ардагерлері, салалық кәсіподақ филиалдарының өкілдері, бастауыш кәсіподақ ұйымдарының мүшелері және әлеуметтік әріптестер шақырылды.
Іс-шараны ашқан Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының төрағасы Төлеген Күнәділов бұл мерейтойдың елордалық кәсіподақ қозғалысына қатысушылар үшін маңызды екенін атап өтті.
«Бүгінгі кездесу – өз ісін абыроймен жалғастырып келе жатқан барлық ардагерлерге, көшбасшылар мен белсенділерге, еңбекші жастарға алғыс айтуға тамаша мүмкіндік. 25 жыл – бұл мақсатқа жетудегі тынымсыз еңбек, ортақ күш-жігер мен жеңістерге толы жылдар. Бүгінде біз Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының тұрақтылық, тиімділік және жауапкершіліктің үлгісіне айналғанын мақтан етеміз», – деді Төлеген Күнәділов.
Іс-шара қатысушыларын құттықтай келе, Қазақстан Республикасының Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин ширек ғасыр ішінде Астана қаласы Кәсіподақтар орталығы елорда еңбеккерлерінің сенімді тірегіне айналғанын атап өтті.
«Бүгін – ерекше күн. Біз тек кәсіподақ қозғалысының 120 жылдығын және Федерацияның 35 жылдығын ғана емес, сонымен қатар ел жүрегі – Астанадағы Кәсіподақтар орталығының 25 жылдық мерейтойын атап өтудеміз. Ширек ғасыр – бұл кәсіподақ қозғалысының қалыптасу, өсу және кемелдену кезеңі. Қала жаңадан дами бастаған алғашқы жылдары әрбір құрылыс алаңында, әр мектеп пен ауруханада, әр зауыт пен кеңседе алғашқы кәсіподақ ұйымдары құрылды. Оларды біріктірген бір мақсат болды – Еңбек адамының сенімді тірегі болу, оның еңбегін қорғау және оның дауысын жеткізу. 25 жыл ішінде Астана қаласы Кәсіподақтар орталығы кәсіподақ көшбасшылығын тәрбиелеу мектебіне айналды, мұнда бірнеше буын белсенділер өсті. Дәл осы жерден кейін бүкіл елге үлгі болған бастамалар көтерілді. Бүгінде елорданың Кәсіподақтар орталығы – жүздеген бастапқы ұйымдар мен ондаған мың кәсіподақ мүшелерін біріктірген қуатты құрылым. Мұнда алғашқы ұжымдық шарттар жасалып, әлеуметтік әріптестік тетіктері жетілдірілді, жұмысшы, жұмыс беруші және билік арасындағы әділ диалогтың негіздері қаланды», – деді Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин.
Сатыбалды Дәулеталин кәсіподақ орталығының негізін қалаған алғашқы төрағалар мен ардагерлерге ерекше алғыс білдіріп, елорда еңбеккерлерінің құқықтарын қорғаудың заманауи жүйесінің қалыптасуына олардың қосқан үлесін атап өтті.
«Сіздердің еңбектеріңіздің және табандылықтарыңыздың арқасында Кәсіподақ орталығы беделді, сенімді әрі құрметке ие ұйымға айналды. Әрқайсыңыз өз үлестеріңізді қостыңыздар: біреулер жұмыс берушілермен әлеуметтік диалогтың негізін қалады, енді біреулер ұжымдық келісімдер жүйесін қалыптастырды, ал кейбірі адамдардың құқықтарын сотта қорғады. Ең бастысы – сіздер адамдардың кәсіподақтарға деген сенімін сақтап қалдыңыздар», – деп тілге тиек етті Сатыбалды Дәулеталин.
ҚРКФ төрағасы соңғы жылдардағы Федерацияның жетістіктері туралы да кеңінен баяндады.
«Кәсіподақ бар ұйымдардың 97%-ында ұжымдық шарттар негізінде жұмыс жүргізіледі. Ең төменгі жалақы екі есеге артты, оны есептеу бойынша жаңа әдістеме бекітілді. Халықаралық еңбек ұйымының №131 Конвенциясы ратификацияланды, жұмыстан әділетсіз босатылған жүздеген қызметкер өз орнына қайта оралды, миллиардтаған теңге еңбекақы қарыздары өтелді. «Еңбек елшісі» институты құрылып, ол еңбек дауларының алдын алуға көмектесуде. Нәтижесінде даулардың 97%-ы бейбіт жолмен шешілуде. Федерация халықаралық деңгейде беделге ие болып, Халықаралық кәсіподақтар конфедерациясына мүшелігін қайта қалпына келтірді және Халықаралық еңбек ұйымының жұмысына белсенді қатысуда.
Сондай-ақ «Әлеуметтік барометр», «Цифрлық кәсіподақ», онлайн мектептер мен қызметкерлерге арналған құқықтық кеңес беретін чат-боттар секілді цифрлық жобалар іске қосылды», – деді Сатыбалды Дәулеталин.
ҚРКФ төрағасының айтуынша, еліміздегі кәсіподақ қозғалысы жаңа даму кезеңіне қадам басып отыр және алда ауқымды міндеттер күтіп тұр.
«Кәсіподақтар алдағы уақытта әділ еңбекақы төлеу мен жалақыны міндетті индекстеуді қамтамасыз етуге, өндірістегі қауіпсіздік мәдениеті мен нөлдік жарақаттану қағидатын нығайтуға, әлеуметтік әріптестікті нақты шешімдер тетігіне айналдыруға ұмтылуы тиіс.
Біз кәсіподақ қозғалысында әйелдер мен жастардың көшбасшылығын дамытуға, платформалық, фриланс және маусымдық жұмыс түрлерінде еңбек ететін азаматтардың құқықтарын қорғауға, сондай-ақ кәсіподақтардың заң шығару мен қоғамдық өмірдегі рөлін күшейтуге жұмыс істейміз», – деп атап өтті ҚРКФ төрағасы.
Өз сөзін қорытындылай келе, Сатыбалды Дәулеталин елорданың кәсіподақ белсенділерінің алдына бірқатар міндеттер қойып, Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының 25 жылдығы – қорытынды емес, елордалық кәсіподақ қозғалысының тарихындағы жаңа кезеңнің бастауы екенін атап өтті.
«Әлеуметтік әріптестікті дамыту үшін үшжақты комиссияда тараптардың тең төрағалығын тәжірибеге енгізу қажет. Федерация «Әлеуметтік әріптестік туралы» заң жобасын әзірлеп, оны әлеуметтік серіктестердің қарауына ұсынды. Сонымен қатар, ҚРКФ бастамасымен барлық облыстық мәслихаттарда «Еңбек» депутаттық топтар құрылып, тиімді жұмыс жүргізуде. Осындай топты елорда мәслихатында да құру мәселесін қарастыру қажет. Алда – өзгерістер кезеңі, жаңа идеялар мен жас буынның уақыты. Біздің мақсатымыз – Астананы саяси және мәдени орталық қана емес, әлеуметтік әділеттіліктің жүрегіне айналдыру. Әрбір еңбеккер өзінің еңбегі құрметтеліп, бағаланып және қолдау табатынын сезінуі тиіс. Біз өткенімізбен мақтанамыз, бүгінімізді өзгертеміз және болашаққа сенеміз», – деді Сатыбалды Дәулеталин.
Астана қалалық мәслихат төрағасы Табиғат Зейнулқабден өз сөзінде Кәсіподақтар орталығының елордадағы әлеуметтік өмірдегі ерекше рөлін атап өтті.
«Осы жылдар ішінде Астана қаласы Кәсіподақтар орталығы біздің елордамыздың қоғамдық маңызды серіктестерінің біріне айналды. Мәслихаттағы алғашқы күндерімнен бастап, Кәсіподақтар орталығының қаншалықты маңызды жұмыс атқаратынына куә болдым. Ширек ғасыр ішінде сіздер мол тәжірибе жинақтап, белсенді әрі жемісті қызмет атқарып келесіздер. Кәсіподақтар тек қызметкерлердің құқықтарын қорғаумен шектелмей, олардың өзара көмегі, бірлігі және әлеуметтік жауапкершілігін нығайтуда да маңызды рөл ойнайды. Бұл өз кезегінде жұмыс берушілер мен қызметкерлер арасындағы сенімді қатынастардың қалыптасуына және еңбектің мойындалуына септігін тигізеді», – деді Табиғат Зейнулқабден.
Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының бірінші төрағасы, 2000–2017 жылдары басқарған Сәрсенбай Мыңбаев өз құттықтау сөзінде Кәсіподақтар федерациясы мен Кәсіподақтар орталығының жаңа бастамалары мен мүшелерге тұрақты қолдау көрсеткені үшін алғысын білдірді. ҚРКФ ғимаратында кәсіподақ мұражайын ашуға бастамашы болған ол кәсіподақ тарихы мен дәстүрін сақтаудың маңыздылығын атап өтті.
«Қазіргі кәсіподақтардың басты мақсаты – тарихи жадыны сақтап, кәсіби дәстүрлерді насихаттау. Биыл Қазақстан кәсіподақ қозғалысы 120 жылдығын атап өтуде. Бұл оқиға еліміз үшін аса тарихи мәнге ие», – деді ардагер.
Ал 2017–2020 жылдары Астана Кәсіподақтар орталығын басқарған кәсіподақ ардагері Тастанбек Есентаев орталықтың әлеуметтік инфрақұрылымды дамытудағы және кәсіпорын қызметкерлерінің денсаулығын жақсартудағы елеулі үлесін атап өтті.
«Қазақстан үкіметі жыл сайын қызметкерлердің денсаулық жағдайын, экономикалық жағдайын және әлеуметтік қолдау деңгейін бақылап отырады. Біз өндірістік гимнастика бойынша денсаулық бағдарламасын әзірлеп, оны кәсіпорындарға енгіздік. Кәсіподақтар орталығы бұл жұмысты жалғастырса деймін. Әрбір кәсіподақ мүшесі қолдау сезініп, өз мүмкіндігін жүзеге асыра алуы маңызды», – деді Тастанбек Есентаев.
Сонымен қатар, «Ауыл шаруашылығы дақылдарын сынақтан өткізу жөніндегі мемлекеттік комиссия» РММ кәсіподақ ұйымының төрайымы Гүлзия Шәріпова құттықтау сөзінде кәсіподақ қызметіндегі өз жетістіктерімен бөлісті.
«Жақында мен «Еңбек жолы» байқауының қалалық кезеңінде «Өндірістің үздік жас қызметкері» номинациясы бойынша жеңімпаз атандым. Бұл марапат – біздің кәсіподақ ұйымының бірлескен жұмысы мен қолдауының нәтижесі. Кәсіподақ бізге дамуға, жаңа білім мен дағдыларды игеруге көмектеседі. Біз шамамен 500 сертификат алдық, олар біздің біліктілігімізді растайды. Мен үшін ұжымның бар күш-жігерін салып жұмыс істеп, лайықты нәтижелерге қол жеткізіп жатқанын көру – ең үлкен бақыт. Бүгінгі кәсіподақ – бұл кәсіби дамуға, қоғам өміріне белсенді қатысуға және елдің дамуына үлес қосуға көмектесетін ұйым», – деді Гүлзия Шәріпова.
Астана қаласының «Әділет» білім қызметкерлері кәсіподағы төрағасы Батыр Әлиев атынан құттықтау сөзін салалық оқу-ағарту , ғылым және жоғары білім қызметкерлері кәсіподағының ардагері Балсұлу Наурызбаева жеткізді. Құттықтау хатында кәсіподақтардың бірлескен жұмысының маңыздылығы, Кәсіподақтар орталығы қызметкерлерінің әлеуметтік әділеттілікті нығайтуға және еңбек құқықтарын қорғауға қосқан үлесі атап өтілді.
Қазіргі таңда елордада он салалық кәсіподақтың қалалық құрылымдары жұмыс істейді, олар 530 бастауыш ұйым құрамында 107 мыңнан астам мүшені біріктіреді. Кәсіподақ жұмысы қалалық үшжақты комиссия аясында ұйымдастырылған, онда әлеуметтік әріптестік, еңбек жағдайларын жақсарту және қызметкерлердің құқықтарын қорғау мәселелері тұрақты түрде талқыланады.
Әлеуметтік әріптестер де кәсіподақтармен тығыз ынтымақтастықты өз сөздерінде атап өтті.
«Жұмыс көп, жауапкершілік те артуда, бірақ әрқайсысы өз үлесін қосады. Бірлесіп біз қоғамның дамуына және елдің өркендеуіне септігімізді тигіземіз», – деді Астана қаласы Еңбекпен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасы бөлімінің басшысы Айгүл Нұрекенова.
«Еліміздің басты байлығы – адам. Сондықтан еңбек заңнамасын және еңбек жағдайларын сақтау баршамыздың ортақ міндетіміз. Біз кәсіподақтармен бірлескен жұмысты осы бағытта әрі қарай да жалғастырамыз», – деді ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Мемлекеттік еңбек инспекциясы комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті бөлімінің басшысы Рустам Жандосов.
Елорда кәсіподақтарының қызметі туралы толық ақпаратты Астана қаласы Кәсіподақтар орталығының төраға орынбасары Қайрат Сұлтаналин таныстырды.
«Бүгінгі таңда Астанада 32 915 ұжымдық шарт жасалған, бұл қаладағы барлық кәсіпорындардың 62,3%-ын құрайды. Елорда кәсіподақтары ең алдымен еңбек қорғау және өндірістік қауіпсіздік мәселелеріне ерекше көңіл бөледі. Қалада 1 155 өндірістік кеңес жұмыс істейді, олардың құрамында 1 564 техникалық инспектор бар, олар жұмыс орындарында қауіпсіздік нормаларының сақталуын қадағалайды. «Қауіпсіз еңбек» ақпараттық науқаны аясында Vision Zero халықаралық бағдарламасына 38 кәсіпорын қосылып, онда 17 мың адам еңбек етуде. Бұл мәліметтер кәсіподақтардың серіктестікті нығайту және еңбек қатынастары саласында цифрлық құралдарды дамыту бойынша жүйелі жұмыс жүргізіп отырғанын көрсетеді», – деп хабарлады ол.
Елордадағы құрылыс саласы жылдам дамып келе жатқандықтан, құрылыс алаңдарын тексеретін мониторингтік топтар құрылып, бұл бұзушылықтарды дер кезінде анықтап, апаттық жағдайлардың алдын алуға мүмкіндік береді.
«Тиімді әлеуметтік диалог және кәсіподақ ұйымдарының күш-жігері арқасында қызметкерлердің талаптары оң шешім табуда, мәселелер келіссөздер аясында шешілуде. 2021 жылдан бастап қалада еңбек дауларына байланысты ешбір ереуіл немесе наразылық акциясы тіркелген жоқ», – деді Қайрат Сұлтаналин.
Жалақыны арттыру саласында да елеулі жетістіктерге қол жеткізілді. Мысалы, «ҚазКөлікКәсіп» кәсіподағының бастамасымен теміржол саласында жалақы 40%-ға өсті. «Астана Су Арнасы», «Астана-Зеленстрой» және «Астана-Тазалық» кәсіпорындары 30%-ға жалақыны көтерді, мәдениет қызметкерлері 25%-ға жалақысын арттырды. Елорда спорт ұйымдарының қызметкерлеріне 100%, «Қазпошта» қызметкерлеріне 20%, «Сенім» салалық кәсіподағы аясындағы медициналық персоналға 30% жалақы көтерілді, ал елордалық мұғалімдердің жалақысы соңғы бес жылда екі есе артты.
Астана Кәсіподақтар орталығы жұмысын оңтайландыру, кәсіподақ мүшелерімен тиімді қарым-қатынас жасау және азаматтардың өтініштеріне жылдам жауап беру үшін цифрлық технологиялар мен жасанды интеллект элементтерін белсенді енгізуде. Кәсіподақтар орталығының сенім телефоны i-Komek – ведомствоаралық бірыңғай жағдайлық орталық жүйесіне қосылған, бұл еңбек даулары мен өндірістік жарақаттар туралы ақпаратты жедел алуға және олардың тергелуін қоғамдық бақылауға мүмкіндік береді.
Салтанатты іс-шара барысында елордалық кәсіподақ қозғалысын қалыптастыру мен дамытудағы ардагерлер мен белсенділердің зор еңбегі Мемлекеттік наградалар және ҚР Кәсіподақтар федерациясы мен Кәсіподақтар орталығының медальдарымен атап өтілді.
ҚРКФ Кәсіподақтық коммуникация орталығы